مقدمه

بلوک هاي اقتصادي که در مناطق مختلف جهان با حضور چند کشور منطقه تشکيل مي شود فرصت هاي تجاري و سرمايه گذاري سودمندي را در اختيار بخش خصوصي فعال در آن کشورها قرار مي دهد تا بتوانند فعاليتهاي خود را در قلمرو کشورهاي عضو گسترش دهند و از ترجيحات تجاري و آزادي سرمايه گذاري بهره برداري نمايند اين امر در نهايت توسعه اقتصادي کشورهاي ياد شده را به دنبال خواهد داشت. ضمن آنکه با بهره جويي از مزيت هاي نسبي موجود در کشورهاي عضو به لحاظ وجود استعدادهاي طبيعي شان و تقويت بنيه رقابت شرکتهاي فعال کمک بسزايي دارد. رفع موانع تجاري و سرمايه گذاري ، کاهش تعرفه هاي تجاري در مدت معيني مورد توافق و گسترش همکاري هاي اقتصادي از مزيت هاي بلوک هاي اقتصادي منطقه اي است.

پيمان تجارت آزاد ميان دولت هاي آمريکاي شمالي موسوم به نفت در اوايل دهه 1990 ميلادي و بين سه کشور اين منطقه يعني ايالات متحده ، مکزيک و کانادا منعقد گرديد. اين پيمان يکي از فعالترين نهادهايي است که در سراسر جهان به دنبال گسترش مناطق آزاد تجاري است. پيمان نفتا از لحاظ اقتصادي بالاترين سطح اقتصاد را در سراسر دنيا بر عهده دارد و در آن بزرگترين قطب اقتصادي دنيا ايالات متحده و يکي از کشورهاي نسبتاً قدرتمند از لحاظ اقتصادي عضويت دارد يعني کشور کانادا هرچند همچنان عضو گروه کشورهاي G8 است ولي اکثر کارشناسان معتقدند اين کشور ديگر صلاحيت حضور در اين کلوپ را از دست داده است.

آنچه درباره‌ي پيمان نفتا جالب‌تر از حضور ايالات متحده در آن است، تنظيم نوعي عرضه و تقاضا است. به عبارت ديگر در اين پيمان علاوه بر ايالات متحده كشوري همچون مكزيك نيز حضور دارد كه بيشتر به عنوان مصرف‌كننده به شمار مي‌رود. برخلاف تصور موجود كه عموماً نفتا را فقط پيماني در مسير حذف تعرفه‌هاي گمركي مي‌دانند، اين نهاد يك قانون جامع براي يك نوع اقتصاد قاره‌اي به شمار مي‌رود كه در تلاش است متولد گردد. هر چند اين پيمان در اواخر دهه 1990 متولد شد ولي عمده فعاليت آن از سال‌هاي 1994 به بعد شكل گرفت و به عبارت بهتر تلاش اصلي خود را از حدود دو سال پيش آغاز كرده است. در اين دو سال فعاليت‌هاي آن رنگ و بوي بهتري گرفته و به نظر مي‌رسد، سمت و سوي جديد خود را نيز در همين دو سال يافته است.